Na današnji dan prije 539 godine umro Fatih Sultan Mehmet II

Na današnji dan prije 539 godine umro je veliki vojskovođa i vladar, Fatih Sultan Mehmed II han, rahmetullahi alejhi.

Fatih Sultan Mehmed bio je visok, mišićave građe, orlovskog nosa, punih usnana i guste brade.

Fatih Sultan Mehmed II han, je sedmi vladar u vladarskoj lozi Osmanove porodice. Nazvan je imenima el-Fatih, osvajač, jer je prvi i jedini do dana današnjeg kome je pošlo za rukom da osvoji Konstantinopolj i Ebu Hajrat (otac dobročinstva i dobrih djela).

Uživao je u razgovorima sa učenjacima i bio je pokrovitelj nauke. Tečno je govorio više jezika, uključujući turski, arapski, perzijski, grčki, latinski, hebrejski, slavenski, kao i čagataj, što ga je činilo vrsnim poliglotom. Bio je posebno poznat po izučavanju različitih kultura i vojne strategije. Studirao je islamsko pravo (fikh), islamsko vjerovanje (akaid), hadis, tesavvuf, metamatiku i astronomiju. Još u djetinjstvu naučio je cijeli Kur’an napamet i s ponosom nosio titulu hafiza, čuvara Allahove objave. Za života je lično predvodio dvadeset i pet vojnih kampanja. Tokom svojih godina kao Şehzade (princ), vodio je pomorske bitke s Mlečanima i lično se borio u lijevom krilu osmanske vojske tokom Kosovske bitke.

Na čelo Osmanske države staje 18. februara 1451. godine, u dobi od devetnaest godina. Dvije godine kasnije osvoja Konstantinopolj (Istanbul) i pruža stanovnicima Osmanske države mnoga prava i slobode. Prihvatio je vođenje najveće islamske imperije na svijetu i tada jedine koja je štitila i branila muslimane nakon pada Andalusa.

Kao mecena nauke, volio je čitati te je svoju biblioteku obogatio nizom naučnih knjiga napisanih na različitim jezicima. Samo iz ove lične biblioteke preživjelo je pedeset knjiga na temu zapadne kulture, od kojih je četrdeset i dvije bilo napisano grčkim jezikom. Osam ovih knjiga je na temu historije, šest na temu matematike i astronomije. Trećinu njegove biblioteke čine knjige o historiji i geografiji, a smještene su u biblioteci muzeja Topkapi u Istanbulu.

Neposredno nakon osvajanja Konstantinopolja, prvi akt koji je donio sultan Mehmed II, bila je povelja kojom je za patrijarha pravoslavne crkve imenovao Genadija II. Nedugo nakon toga, sultan je imenovao i nadrabina, kao vjerskog poglavara jevrejske zajednice u Osmanskom carstvu. Mehmed Fatih je insistirao da u Carigardu ostane i kardinal, kako bi njegovo carstvo počivalo na četiri religije, pokazujući na taj način poštovanje prema drugim svjetonazorima.

Sultan el-Fatih je 1463. godine osvojio Bosnu, gdje je pokazao vrhunac tolerancije i humanosti prema stanovnicima što je imalo presudnog utjecaja na prihvatanje islama od većine stanovništva ove zemlje. Nakon osvajanja Bosne, sultan Mehmed II je, odlično poznavajući društvene prilike u toj zemlji, posebnu povelju, Ahdnamu, predao u ruke fratra Anđela Zvizdovića, kojom je zajamčio bosanskim franjevcima slobodu vjerskog djelovanja, a samim time i slobodu vjeroispovijesti katoličkom stanovništvu u Bosni. Ahdnama je poznata kao najstariji dokument o ljudskim pravima u historiji, 326 godina prije francuske buržoaske revolucije1789. godine i 485 godina prijemeđunarodne deklaracije o ljudskimpravima 1948. godine.

Sultan Mehmed II je i emir koga je pohvalio naš uzoriti Poslanik a.s., kada je rekao:

„Konstantinopolj će sigurno biti osvojen posredstvom jednog čovjeka, divan li je taj emir (vojskovođa), a divna li je i vojska koja će ga osvojiti.“

(Sahih hadis, Ahmed 4/235 i El-hakim 4/442)

Šejh Zaid Shakir, poznati muhaddis, kaže da je jedan od najjačih dokaza ispravnosti ehli sunnetske eš'arijsko-maturidijske škole u akaidu, hadis Pejgambera s.a.v.s, o divnom vojskovođi i divnoj vojsci koja će osvojiti Konstantinopolj. Iz historije nam je poznato da je osvajač Konstantinopolja (Istanbula) Mehmed el-Fatih, bio Hanefija-Maturidija, kao i njegova vojska.

Za svog kratkog godina života osvojio je Bizantijsko carstvo, Trapezuntsko carstvo, Anadoliju, Krim, Transilvaniju (Rumunija i Moldavija), Moreju, Albaniju, srpsku Despotovinu i Kraljevinu Bosnu. Njegove jedinice su konačno kročile i na tlo Italije 1480. godine pod vođstvom Gedik Ahmed-paše.

Ovo su samo neke osobine ovog velikog vojskovođe, vladara, a nadasve skromnog i pobožnog muslimana.

Allah ga Firdevsom obradovao i s voljenim Pejgamberom, alejhisselam proživio, o kojem je pisao divne pjesme pod pseudonimom Avni.

Priredio: E.Č.Zuhdija