Aḥmed ibn Mēdžid (arapski: أحمد بن ماجد), poznat kao ’amir el bahr’ što znači ’princ mora’, i ‘mu'allim’ tj. učitelj navigacije, bio je arapski moreplovac i kartograf rođen c. 1432. godine, u Džulfaru, (današnji Ras al Khaimah, Ujedinjeni Arapski Emirati). Bio je neprikosnoveni mornar, nautičar koji je poznavao sve pomorske puteve od Crvenog mora do istočne Afrike i od istočne Afrike do Kine. O tome je napisao najmanje 38 djela, neke u prozi, druge u poeziji, od kojih je 25 još uvijek dostupno.
Među njegovim brojnim knjigama o navigaciji, ‘Knjiga o prednostima načela i temelja pomorstva’ (Kitab al-Fawa'id fi Usul 'Ilm al-Bahr wa 'l-Qawa'id) smatra se jednom od njegovih najboljih. To je enciklopedija, koja opisuje istoriju i osnovne principe plovidbe, geografsku širinu i dužinu putem nebeske navigacije, lunarnih stanica, loksodrome, razliku između plovidbe uz obalu i na otvorenom moru, lokacije morskih luka od istočne Afrike do Indonezije, prikazi monsuna, tajfuna i drugih sezonskih vjetrova i druge teme za relevantne za profesionalne navigatore. Informacije je crpio iz vlastitog iskustva i iskustva svog oca, također poznatog navigatora. Knjiga je obuhvatila cjelokupnu nauku o navigaciji u Indijskom okeanu u to vrijeme. Većina njegovih navigacijskih proračuna ovisila je o sofisticiranim astronomskim opservacijama, posebno korištenjem lunarnih stanica (manāzil al-qamar) i trideset i dva zvjezdana rumba (akhnān). Dao je i ogroman doprinost poboljšanju nautičkih alata te je sam izumio nekoliko instrumenata koji su olakšali plovljenje morima. Poznatbje i po tome što je prvi instalirao kompas u kutiju.
Arapsko jedrenje bilo je na vrhuncu za njegovog života, kada su Evropljani imali samo ograničeno razumijevanje geografije u Indijskom okeanu. Njegov Kitab al-Fawa'id fi Usul 'Ilm al-Bahr wa'l-Qawa'id naširoko su koristili mornari diljem svijeta. Ova knjiga, pored njegovih poetskih djela, bila je prava ostavština mornara kojom je ušao u red naučnika koji su zadužili čovječanstvo. Dvije ibn Medžidove rukom pisane knjige danas su istaknuti eksponati u Nacionalnoj biblioteci Francuske.
(Priredio: Ertan Č.)
Comments