Titula valida sultanije (osm. valide sultan), odnosno majke sultanije, uvedena je za vrijeme sultana Sulejmana I (1520-1566). Tako je prva majka osmanskog vladara koja je ponijela dotičnu titulu bila upravo sultanija Ajša Hafsa, Sulejmanova mati. Inače, ova titula je bila rezervisana samo za one majke koje su doživjele da njihovi sinovi postanu osmanski sultani.
Štaviše, postojala je i titula bujuk valida sultanije (osm. büyük valide sultan), odnosno pramajke sultanije ili nene sultanije, rezervisana za one pramajke koje su dočekale da njihovi unuci zasjednu na osmanski prijesto. Tu titulu su države svega dvije sultanije: jedna zvanično (Sultanija Kosem), a druga nezvanično (Sultanija Safija).
Zbog maloljetnosti osmanskih sultana, dvije valida sultanije su bile zvanično i regenti Osmanske države (osm. naib-i-sultanat): Sultanija Kosem (12 godina za vrijeme sultanovanja dvojice sinova) i Sultanija Turhan (5 godina za vrijeme sultanovanja jednog sina).
Osmanska država je bila kosmopolitska država, pa stoga ne treba da čudi, kako su i majke sultanije bile različite etničke pripadnosti.
Kako bismo rasvijetlili ovu stranu osmanske historije, u nastavku ćemo ukratko predstaviti sve valida sultanije (njih 17).
Sultanija Ajša Hafsa (Ayşe Hafsa, c. 1473-1534), Krimska Tatarkinja, žena Selima I i majka sultana Sulejmana I (1520-1566)[1], valida sultanija u periodu: 1520-1534,
Sultanija Nurbanu (c. 1525-1583), Italijanka (Venecijanka), žena Selima II i majka sultana Murata III (1574-1595), valida sultanija u periodu: 1574-1583,
Sultanija Safija (Safiye, c. 1550-1619), Albanka, žena Murata III i majka sultana Mehmeda III (1595-1603), valida sultanija u periodu: 1595-1603, bujuk valida sultanija u periodu: 1603-1617,
Sultanija Handan (c. 1568-1605), Bošnjakinja, žena Mehmeda III i majka sultana Ahmeda I (1603-1617), valida sultanija u periodu: 1603-1605,
Sultanija Halima (Halime, c. 1570-poslije 1623), Abhazijka, žena Mehmeda III i majka sultana Mustafe I (1617-1618, 1622-1623), valida sultanija u periodu: 1617-1618, 1622-1623,
Sultanija Kosem (Kösem), poznata i kao Mahpejker (Mahpeyker, c. 1589-1651), Grkinja, žena Ahmeda I, majka sultana Murata IV (1623-1640) i majka sultana Ibrahima (1640-1648), valida sultanija u periodu: 1623-1648, bujuk valida sultanija u periodu: 1648-1651, regent u periodima: 1623-1632 i 1648-1651,
Sultanija Turhan Hatidža (Turhan Hatice, c. 1627-1683), Ruskinja, žena Ibrahima i majka sultana Mehmeda IV (1648-1687), valida sultanija u periodu: 1648-1683, regent u periodu: 1651-1656,
Sultanija Saliha Dilašub (Saliha Dilaşub), poznata i kao Ašub (Aşub, c. 1627-1689), Srpkinja, žena Ibrahima i majka sultana Sulejmana II (1687-1691), valida sultanija u periodu: 1687-1689,
Sultanija Gulnuš, poznata i kao Emetullah Rabija Gulnuš (Emetullah Rabia Gülnuş, 1642-1715), Grkinja, žena Mehmeda IV, majka sultana Mustafe II (1695-1703) i majka sultana Ahmeda III (1703-1730), valida sultanija u periodu: 1695-1715,
Sultanija Saliha, poznata i kao Sebkati Saliha (1680-1739), Srpkinja, žena Mustafe II i majka sultana Mahmuda I (1730-1754), valida sultanija u periodu: 1730-1739,
Sultanija Šehsuvar (Şehsuvar, c. 1682-1756), Ruskinja, žena Mustafe II i majka sultana Osmana III (1754-1757), valida sultanija u periodu: 1754-1756,
Sultanija Mihrišah (Mihrişah, c. 1745-1805), Gruzijka, žena Mustafe III i majka sultana Selima III (1789-1807), valida sultanija u periodu: 1789-1805,
Sultanija Sineperver, poznata i kao Ajša Sineperver (Ayşe Sineperver, c. 1760-1828), Bugarka, žena Abdulhamida I i majka sultana Mustafe IV (1807-1808), valida sultanija u periodu: 1807-1808,
Sultanija Nakšidil (Nakşidil, 1761-1817), Čerkeskinja, žena Abdulhamida I i majka sultana Mahmuda II (1808-1839), valida sultanija u periodu: 1808-1819,
Sultanija Bezmialem (c. 1807-1853), Gruzijka, žena Mahmuda II i majka sultana Abdulmedžida I (1839-1861), valida sultanija u periodu: 1839-1853,
Sultanija Pertevnijal (Pertevniyal, c. 1812-1883), Čerkeskinja, žena Mahmuda II i majka sultana Abdulaziza (1861-1876), valida sultanija u periodu: 1861-1876,
Sultanija Ševkefza (Şevkefza, 1820-1889), Čerkeskinja, žena Abdulmedžida I i majka sultana Murata V (1876), valida sultanija u periodu: 1876.
Jusuf Džafić -15.7.2024., Sarajevo
[1] Napomena: U slučaju valida sultanija, u zagradama navodimo godinu rođenja i godinu smrti, ukoliko su poznate, dok u slučaju sultana, u zagrada spominjemo godinu početka vladavine i godinu njenog završetka.