Osmanski vladari

Osmanska država (sultanat, carevina) predstavlja jedno od površinom najvećih, vremenom najdužih, silom najsnažnijih, ekonomijom najjačih i kulturom najuticajnijih carstava kroz ljudsku historiju. Tako se u periodu 1281-1924. godine, tokom 643 godine, koliko je postojala Osmanska država, na vlasti izmijenilo 37 vladara. Svi, osim posljednjeg, Abdulmedžida II (1922-1924), su nosili titulu sultana. Tačnije, Osmanska država je bila sultanat od 1299. godine, kada se Osman I, prvi osmanski vladar, proglasio sultanom, pa sve do Mehmeda VI (1918-1922), pretposljednjeg osmanskog vladara - 623 godine. Od Selima I do Abdulmedžida II, 29 osmanskih vladara u nizu je nosilo naslov halife - poglavara Islamske države i svih muslimana. Osmanski hilafet je trajao 407 godina - od 1517. do 1924. godine.

U nastavku donosimo kratke biografske podatke dotičnih 37 osmanskih vladara:

Osman I (1281-1326), prvi osmanski sultan. Sin Gazi Ertugrul-bega (?-1281) i nepoznate Turkinje.

Vladarski nadimci: Gazi, Bey.

Dužina vladavine: 45 godina.

Kratak opis sultanovanja: Proglasio se za sultana 1299. godine. Transformirao je svoj begluk u respektabilno carstvo, proširivši ga na račun Bizantskog carstva, osvojivši: Eskišehir (Eskişehir, Dolineon), Inegol (İnegöl, Angelokomis), Biledžik (Bilecik, Belokoma), Gojnuk (Göynük) itd. Njegova država se tako prostirala od Eskišehira do Iznika (Nikeje). Umro je prirodnom smrću, dok je bio na prijestolju.

Orhan (1326-1359), drugi osmanski sultan. Sin Osmana I i Malhun Hatun (?-c. 1324).

Vladarski nadimci: Osmân-ı Evvel Gazi, Bey.

Dužina vladavine: 33 godine.

Kratak opis sultanovanja: Orhan je ustanovio janjičare - prvu modernu stalnu vojsku. Osvojio je nove bizantske teritorije (većinu sjeverozapadne Anadolije i Galipoljsko poluostrvo u Evropi), te dva anadaloska begluka: Karasi begluk i Ahi republiku. Tako je zauzeo, između ostalog, gradove: Bursu (Prusa, 1326), Bolu (1326), Iznik (Nikeja, 1331), Izmit (Nikomedija, 1338), Balikesir (1345), Čanakale (Dardanelija, 1354), Galipolje (Gelibolu, Kallipolis, 1354), Ankaru (Angoru, 1356). U njegovo doba Osmanska država se prostirala od Tekirdaga u Istočnoj Trakiji do Bergama i Ankare u Anadoliji. Prenio je glavni grad iz Soguta u Iznik 1331. godine, potom 1335. godine u Bursu. Umro je prirodnom smrću, dok je bio na prijestolju.

Murat I (1359-1389), treći osmanski sultan. Sin Orhana i Nilufer Hatun (Nilüfer, ?-1383).

Vladarski nadimci: Murâd-ı evvel, Şehit, Bey, Gazi, Han, Sultan, Hüdâvendigâr, Hünkar, Sultânü's-selâtîn, Emîr-i a'zam, Melikü'l-mülûk.

Dužina vladavine: 30 godina.

Kratak opis sultanovanja: Zauzeo je dijelove Bizantskog carstva, Srpskog carstva i Bugarskog carstva. Tako je osvojio ove značajne gradove: Edirne (Hadrijanopolis, 1362), Plovdiv (1364), Niš (1365), Sofiju i Bitolj (1382), Ruse (1388), Varnu (1389). Sva tri spomenuta carstva su postali osmanski vazali. Udvostručio je osmanske posjede u Anadoliji, zaposjevši, između ostalog, Kutahiju i Antaliju. Pobijedio je u Bici na Marici (1371) i Bici na Kosovu (1389), gdje je i poginuo. Prenio je 1362. godine glavni grad u Edirne.

Bajazit I (1389-1402), četvrti osmanski sultan. Sin Murata I i Gulčiček Hatun (Gülçiçek Hatun, 1335-?).

Vladarski nadimci: Bayezīd-i evvel, Yıldırım, Sultân-î İklim-i Rûm, Sultanu'l-Guzat ve'l-Mücahidin, Sultan, Gazi, Han.

Dužina vladavine: 13 godina, 35 dana.

Kratak opis sultanovanja: Zauzeo je ostatke Bugarske, cijelu današnju Makedoniju, sjevernu Grčku i dijelove Albanije i Srbije, te udvostručio osmanske teritorije u Anadoliji, osvojivši begluke Saruhan, Ajdin, Menteše, Hamid, Teke, Sivas, Germijan, te uzevši dobre dijelove Karamanskog begluka, uključujući glavni grad Konju. Vlaška je postala osmanski vazal (1396). Ostvario je veličanstvenu pobjedu u Bici kod Nikopolja 1396. godine, gdje je pobijedio združene krstaške snage Svetog rimskog carstva, Bugarskog carstva, Bizantskog Carstva, Kraljevine Ugarske, Kraljevine Francuske, Kneževine Vlaške, Mletačke republike, Đenovljanske republike, Hospitalaca, Tevtonaca i dr. Zaposjeo je, između ostalih, gradove: Alašehir (Alaşehir, Filadelfija, 1390), Skoplje (1392), Veliko Trnovo (1393), Nikopolj (1395), Ohrid (1395), Silistru (1396), Vidin (1396) itd. Zapadni dio Sandžaka je u njegovim rukama od 1396. godine. Porazio ga je i zarobio Timurlenk, u bici kod Angore (1402). Umro je sljedeće godine u zarobljeništvu.

Mehmed I (1402-1421), peti osmanski sultan. Sin Bajazita I i Devlet Hatun (c. 1370-1414).

Vladarski nadimci: Meḥmed-i evvel, Çelebi, Sultan, Kirişçi.

Dužina vladavine: 19 godina.

Kratak opis sultanovanja: Prvih 11 godina njegove vladavine je buktao građanski rat (1402-1413). Tačnije, proveo ih je u borbi za prevlast protiv trojice braće: Ise (1403), Sulejmana (1402-1411) i Muse (1411-1413). Inače, Osmanlije su izgubile dosta teritorija u Rumeliji (evropski dio turske) i Anadoliji zbog građanskog rata i poraza kod Angore (npr. Timurlenk je obnovio 5 anadolskih belguka koje je zaposjeo Bajazid I: Saruhan, Ajdin, Menteše, Teke, Germijan). Iz građanskog rata Mehmed I je izašao kao neprikosnoveni pobjednik. Uspio je da povrati većinu teritorija koje su Osmanlije izgubile (npr. begluk Saruhan je ponovo ukinut, a ostali obnovljeni begluci su postali osmanski vazali), te osvoji nove teritorije u Anadoliji (npr. na račun Jermenske kraljevine Kilikije), te današnoj Albaniji, Rumuniji i Bosni. Tako je zaposjeo, između ostalih gradove Vloru (Valonu, 1417) i Kostancu (1419). U Bosni je zauzeo: Foču, Čajniče, Nevesinje, Pljevlje, Prijepolje i Priboj (1416); Višegrad i Sokol u Međurječju (1418). Umro je prirodnom smrću, dok je bio sultan.

Murat II (1421-1444, 1446-1451), šesti osmanski sultan. Sin Mehmeda I i Emine Hatun (Emine Hatun, ?-1449).

Pjesnički pseudonim: Muradi.

Vladarski nadimci: Murâd-ı sânî, Koca Sultân, Gazi, Han, Muradî.

Dužina vladavine: 23 godine, 2 mjeseca + 4 godine, 5 mjeseci.

Kratak opis sultanovanja: Osnovao je 1421. godine azape - lahku pješadiju, koji su često bili tvrđavska posada, odnosno brodska posada. Ugušio je pobune svog amidže Mustafe Čelebija (1421-1422) i svog sina Mustafe Kučuka (1422-1423). Povratio je ostatak teritorija koje su Osmanlije bile izgubile zbog bitke kod Angore i građanskog rata (npr. anadolske begluke Ajdin, Menteše, Teke, Germijan). Zauzeo je nove teritorije u Anadoliji, na račun begluka Ajdin i Karaman; kao i dijelove Srbije, Bosne, Grčke i Albanije, na račun Despotovine Srbije, Kraljevine Bosne, Mletačke republike i Lješke legije. Pobijedio je savezničke krstaške vojske u dvije značajne bitke: jednu kod Varne (1444), a drugu na Kosovu (1448). U Varni su protiv Osmanlija učestvovali: Kraljevina Poljska, Kraljevina Ugarska, Kraljevina Bosna, Sveto Rimsko Carstvo, Bizantsko carstvo, Veliko Vojvodstvo Litvanija, Kneževina Vlaška, Papska država, Mletačka republika, Đenovljanska republika, Dubrovačka republika, Tevtonski red. Na Kosovu su to bile: Kraljevina Ugarska, Sveto Rimsko Carstvo, Veliko Vojvodstvo Litvanija, Kneževina Moldavija, Kneževina Vlaška. Zaposjeo je, između ostalih, gradove: Izmir (1426), Solun (1430), Janjina (1431), Berat (1450). U Bosni od 1435. drži čvrsto u svojim rukama i Hodid sa Sarajevskim poljem, a sljedeće 1436. uzima i Sreberenicu i Zvornik. Umro je prirodnom smrću, na prijestolju.

Mehmed II (1444-1446, 1451-1481), sedmi osmanski sultan. Sin Murata II i Hume Hatun (Hüma Hatun, c. 1410-1449).

Pjesnički pseudonim: Avni.

Vladarski nadimci: Meḥmed-i s̠ānī, Fâtih Sultân Mehmed Han, Kayser-i Rûm, Ebû'l Feth.

Dužina vladavine: 2 godine, 1 mjesec + 30 godina, 89 dana.

Kratak opis sultanovanja: Pokorio je sljedeće države: Bizantsko carstvo (1453), Despotovina Srbija (1454-1459), Despotovina Moreja (1458-1460), Trapezuntsko carstvo (1460-1461), Kneževina Vlaška (1459-1462), Kraljevina Bosna (1463). Zauzeo je sve đenovljanske posjede na Krimu (1475), te pretvorio Krimski hanat u osmanskog vazala. Od 1458. godine i Dubrovačka republika je osmanski vazal. Zauzeo je Albaniju, skoro cijelu Hercegovinu, dio Zete, dio Dalmacije, grčka ostrva Eubeju i Lemnos, te proširio osmansku vlast u Anadoliji, kao posljedicu Osmansko-mletačkog rata (1463-1479), u kojem su Osmanlije ratovale protiv čak 20 država: Mletačka republika, Papska država, Lješka liga, Zeta, Kraljevina Ugarska, Hospitalci, Kraljevina Aragon, Kraljevina Napulj, Vojvodstvo Burgundija, Sveto Rimsko Carstvo, Država Ak Kojunlu, Kneževina Moldavija, Kraljevina Hrvatska, Hercegovina, Kraljevina Francuska, Dubrovačka republika, Veliko Vojvodstvo Litvanija, Kraljevina Kastilja, Firentinska republika, Država Karamanida. Krenuo je u osvajanje Rima, zauzevši Otranto u Italiji (1480), ali je iznenadna smrt sljedeće godine prekinula te planove. Zaposjeo je, između ostalih: Istanbul (Konstantinopolj, 1453), Atinu (1458), Trapezunt (1461), Visoko (1463), Mostar (1468), Halkidu (1470), Podgoricu (1474); Bahčisaraj, Feodosiju, Sudak i Azov (1475); Maglaj (1476), Lješ (1478), Skadar (1479), Otranto (1480). Prenio je prijestolnicu u Istanbul 1453. godine.

Bajazit II (1481-1512), osmi osmanski sultan. Sin Mehmeda II i Gulbahar Hatun, poznata i kao Emina Gulbahar Mukrime Hatun (Emine Gülbahar Mükrime Hatun, ?-c. 1492).

Pjesnički pseudonim: Adli.

Vladarski nadimci: Bayezīd-i Sānī, Sultân Bayezid-î Velî, Kayser–i Rûm, Han, Gazi, Adlî, Basileus, Otokrator.

Dužina vladavine: 30 godina, 342 dana.

Kratak opis sultanovanja: Nije bio toliko uspješan kao svoji prethodnici, pa je tako npr. poražen u Prvom osmansko-memlučkom ratu (1485-1491). No, ipak je imao izvjesnih uspjeha. Tako je zauzeo Karamanski begluk (1487), ostatak Zete (1496) ostatak Peleponeza (1499-1500), te izvjesne moldavske, bosanske i hrvatske krajeve. U Krbavskoj bici (1493) je do nogu potukao hrvatsku vlastelu, čime je započeto osvajanje hrvatskih krajeva. Kneževina Moldavija je postala osmanski vazal (1503). Zauzeo je, između ostalih, gradove: Herceg-Novi (1482), Bilhorod-Dnistrovski (1484), Imotski (1493), Cetinje (1496); Makarsku i Lepant (1499); Metoni, Koroni i Navarino (1500); Doboj (1503). Abdicirao je i ubrzo nakon toga preminuo.

Selim I (1512-1520), deveti osmanski sultan i prvi halifa. Sin Bajazita II i Ajše Gulbahar Hatun (Ayşe Gülbahar Hatun, 1453-1505).

Pjesnički pseudonim: Selimi.

Vladarski nadimci: Selīm-i evvel, Yavuz Sultân Selim, Han, Gazi, Selîmi, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn, Şah.

Dužina vladavine: 8 godina, 149 dana.

Kratak opis sultanovanja: Porazio je Safevijsko carstvo u bici kod Čaldirana (1514), nakon koje je zauzeo istočnu Anadoliju i sjeverni Irak (1514-1517). Srušio je Dulkadir, posljednji anadolski begluk (1515). Pobijedio je u Drugom osmansko-memlučkom ratu (1516-1517), poglavito u bitkama kod Merdž Dabika (1516) i Ridanije (1517), kada je srušio Memlučku državu i zavladao ostatkom Anadolije; cijelim Šamom (Sirija, Palestina, Liban, Jordan) i Egiptom, te Hidžazom i Tihamom u Arabiji. Njegov admiral Hajruddin Barbarosa je zauzeo Alžir (1516). Zaposjeo je, između ostalog, sljedeće gradove: Erzurum (1514); Maraš, Van i Dijarbekir (1515); Antakiju, Halep, Damask, Bejrut, Amman, Jerusalim, Jafu i Gazu (1516); Kairo, Mekku i Medinu (1517). Osvojio je sljedeće bosanske gradove: Srebrenik, Teočak, Soko i Tešanj (1512); Kotor-Grad (1519) itd. Proglasio se halifom svih muslimana 1517. godine, kada je preuzeo tu titulu od posljednjeg abbasijskog halife El-Mutevekkila III. Umro je prirodnom smrću tokom stolovanja.

Sulejman I (1520-1566), deseti osmanski sultan i drugi halifa. Sin Selima I i sultanije Ajše Hafse (Ayşe Hafsa, c. 1473-1534).

Pjesnički pseudonim: Muhibbi.

Vladarski nadimci: Süleymân-i evvel, Kanûnî Sultân Süleyman, Han, Muhteşem, Muhibbî, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 45 godina, 341 dan.

Kratak opis sultanovanja: Vodio je tokom svoje vladavine, s manjim prekidima, kampanju zauzimanja ugarskih teritorija. U Mohačkoj bici (1526) je srušio Ugarsku kraljevinu. Vodio je neuspješnu Prvu opsadu Beča (1529). Po zauzimanju Budima, pretvorio je Erdelj (Transilvaniju) u osmansku vazalnu kneževinu (1541). U njegovo doba, Osmanlije su dobile i ove vazale: Sultanat Tugurt (saharska oaza u Alžiru, 1552), Kraljevina Imereti (današnja Gruzija, 1555), Kneževina Abhazija (1555), Sultanat Fundž (današnji Sudan, zap. Etiopija i sjev. zap. Eritreja, 1556), te Nedžd i druge krajeve Arabijskog poluotoka. U Bici kod Preveze (1538) je pobijedio flotu Svete lige, sačinjenu od šest zemalja: Mletačka republika, Đenovljanska republika, Papska država, Kraljevina Španija, Hospitalska Malta, Vojvodstvo Mantova. Posljedično, Osmanlije su naredne 33 godine bili neprikosnovena pomorska sila u Sredozemlju. U dugom Osmansko-safevijskom ratu (1532-1555) je izašao kao pobjednik. Bezuspješno je pokušao osvojiti Maltu (1565). Privremeno je okupirao Tunis (1534-1535). Sve u svemu, zauzeo je: Beograd, Vojvodinu, skoro cijelu Slavoniju, dobar dio današnje Mađarske; dodatne posjede u Ukrajini, Moldaviji, Rumuniji, Bosni, Hrvatskoj, Alžiru i Arabiji; dio Jemena, ostatak Iraka, većinu današnje Libije, Kuvajt, nekoliko grčkih ostrva (Državu Hospitalaca na Rodosu, Egejsko vojvodstvo). Zaposjeo je, između ostalih gradove: Beograd (1521), Rodos (1522), Osijek (1526); Banjaluku i Jajce (1528); Odesu (1529), Tunis (1534), Bagdad (1534), Klis (1537); Basru, Aden, San'u, Bender i Kišinjev (1538); Budim i Novigrad (1541); Peštu i Ostrogon (1543); Višegrad kod Pešte (1544), Van (1547), Tripoli (1551); Temišvar i Muskat (1552); Bidžaju (1555), Masavu (1557).

Na našim prostorima uzeo je i: Zemun, Šabac i Bijeljinu (1521); Knin i Skradin (1522); Petrovaradin, Srem. Mitrovicu, Srem. Raču, Ilok, Vukovar i Drniš (1526); Vinkovce, Obrovac i Udbinu (1527); Jezero i Zvečaj (1528); Kobaš (1530); Sinj, Đakovo, Slav. Brod, Požegu, Novu Gradišku i Bos. Gradišku (1536); Dubicu, Nadin i Vranu (1538); Risan (1539); Jasenovac i Novsku (1540); Suboticu (1542); Voćin, Orahovicu, Valpovo i Pakrac (1543); Viroviticu i Čazmu (1552); Kostajnicu i Lišnicu (1556); Bos. Otoku i Bušević (1558); Novigrad (Dvor na Uni, 1560); Krupu (1565) itd. Umro je prirodnom smrću tokom opsade Sigeta.

Selim II (1566-1574), jedanaesti osmanski sultan i treći halifa. Sin Sulejmana I i sultanije Hurem (Hürrem, c. 1504-1558).

Pjesnički pseudonim: Selimi.

Vladarski nadimci: Selīm-i sānī, Sarı, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 8 godina, 77 dana.

Kratak opis sultanovanja: Nastavio je osvajanje bivših ugarskih teritorija. Porazila ga je Sveta liga u bici kod Lepanta (1571). Svetu ligu je činilo sedam zemalja: Mletačka republika, Đenovljanska republika, Papska država, Kraljevina Španija, Hospitalska Malta, Veliko Vojvodstvo Toskana, Vojvodstvo Savoja. Ovim porazom prestaje osmanska pomorska nadmoć na Mediteranu. No, Osmanlije ostaju glavna pomorska sila na istočnom Mediteranu. Sultanat Ačeh, glavna sila u Indokini u XVI i XVII, je 1569. postao osmanski vazal (vazalstvo je trajalo sve do 1903). Zbirno, zauzeo je: nove posjede u bivšoj Ugarskoj, Hidžazu, Jemenu i Jadranskom primorju; Kipar, Tunis. Zaposjeo je, između ostalih, ove gradove: Siget (1566), Zebid (1567), Ulcinj i Nikoziju (1571), Tunis (1574). U našim krajevima su u osmanske ruke pali i: Zemunik, Brodin, Pločnik, Vičevo, Tinj, Ozren i Bijela Stijena (1566); Vespoljac (u osm. doba Seddi-Islam (Bedem Islama), današnji Islam kod Zadra, 1570), Bar (1571). Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Murat III (1574-1595), dvanaesti osmanski sultan i četvrti halifa. Sin Selima II i sultanije Nurbanu (c. 1525-1583).

Pjesnički pseudonim: Muradi.

Vladarski nadimci: Murâd-i Sâlis, Muradî, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 20 godina, 20 dana.

Kratak opis sultanovanja: Izašao je kao pobjednik u Osmansko-safevijskom ratu (1578-1590). Započeo je dugi Osmansko-habzburški rat (1593-1606). Zauzeo je: nove posjede u bivšoj Ugarskoj; Somaliju, ostatak Libije, skoro cijeli Kavkaz (današnji Azerbejdžan, Gruzija, Jermenija i Dagistan), zapadne dijelove Irana (Huzestan, Lorestan, iranski dio Azerbejdžana). Gradovi na Svahili obali (obale današnje Kenije, Tazanije i Mozambika) su postali osmanski vazali. Četiri godine je Sultanat Maroko bio osmanski vazal (1578-1582). Zaposjeo je, između ostalih: Bengazi, Jerevan, Tblisi i Baku (1578); Tabriz (1585), Hamadan (1587), Derbent (1590), Đer (1594). Na našim područjima su u osmanske ruke pali: Cazin, Bužim i Jezerski (1576); Mutnik, Šturlić, Ostrožac, Mala Kladuša, Velika Kladuša, Pećigrad, Podzvizd, Vranograč, Novigrad (Todorovo), Zrin, Drežnik i Bojna (1577); Gvozdansko (1578); Cetingrad, Klokoč i Perna (1584); Petrinja, Ripač i Jezero kod Bihaća (1591); Sokol, Izačić, Bihać, Blagaj na Korani (1592); Sisak (1593). U Bici kod Siska (1593) bosanske osmanske snage su do nogu potučene, što čini prekretnicu - od tada su Bošnjaci ti koju su u defanzivi, a Hrvati u ofanzivi. Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Mehmed III (1596-1603), trinaesti osmanski sultan i peti halifa. Sin Murata III i sultanije Safije (Safiye, c. 1550-1619).

Pjesnički pseudonim: Adli.

Vladarski nadimci: Mehmed-i Sâlis, Adlî, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 8 godina, 340 dana.

Kratak opis sultanovanja: Nastavio je dugi Osmansko-habzburški rat (1593-1606). Zauzeo je nove teritorije u bivšoj Ugarskoj. Sultanat Oman je postao osmanski vazal (1602). Zaposjeo je, između ostalih: Eger (1596), Kanjižu (1600). Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Ahmed I (1603-1617), četrnaesti osmanski sultan i šesti halifa. Sin Mehmeda III i sultanije Handan (c. 1568-1605).

Pjesnički pseudonim: Bahti.

Vladarski nadimci: Ahmed-i Evvel, Bahtî, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 13 godina, 335 dana.

Kratak opis sultanovanja: Smatra se posljednjim „velikim sultanom“. Okončao je dugi Osmansko-habzburški rat (1593-1606) uz manje teritorijalne dobitke. Poražen je u Osmansko-safevijskom ratu (1603-1612), te je izgubio Kavkaz i zapadne dijelove Irana. Započeo je novi Osmansko-safevijski rat (1615-1618). Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Mustafa I (1617-1618, 1622-1623), petnaesti osmanski sultan i sedmi halifa. Sin Mehmeda III i sultanije Halime (Halime, c. 1570-1623).

Vladarski nadimci: Mustafâ-i Evvel, Deli, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 96 dana + 1 godina, 113 dana.

Kratak opis sultanovanja: Vladao je kratko u dva navrata, bez stvarne vlasti. Oba puta je morao da abdicira, pod pritiskom janjičara. Umro je prirodnom smrću 1639. godine.

Osman II (1618-1622), šestnaesti osmanski sultan i osmi halifa. Sin Ahmeda I i Hatidže Mahifiruz Hatun (Hatice Mahifiruz Hatun, c. 1590-c. 1610).

Pjesnički pseudonim: Farisi.

Vladarski nadimci: Osmân-ı Sânî, Genç, Şehit, Farisî, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 4 godine, 82 dana.

Kratak opis sultanovanja: Završio je novi Osmansko-safevijski rat (1615-1618), neuspjevši povratiti izgubljene teritorije u prethodnom ratu. Janjičari su ga skinuli sa prijestolja zbog ratnih neuspjeha, te ga iste godine i pogubili.

Murat IV (1622-1640), sedamnaesti osmanski sultan i deveti halifa. Sin Ahmeda I i sultanije Kosem (Kösem), poznata i kao Mahpejker (Mahpeyker, c. 1589-1651).

Pjesnički pseudonim: Muradi.

Vladarski nadimci: Murâd-ı râbi, Bağdat Fâtihi, Sahib-î-Kıran, Murâdî, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 16 godina, 151 dan.

Kratak opis sultanovanja: Vodio je dugi Osmansko-safevijski rat (1623-1639) u kojem je pobijedio: Dagistan, Azerbejdžan, istočna Jermenija i istočna Gruzija su ostali safevijski, dok su zapadna Jermenija i zapadna Gruzija ostali osmanski. Velika Kladuša u Bosni je stavljena pod kontrolu (1633). Umro je prirodnom smrću, dok je bio na vlasti.

Ibrahim (1640-1648), osamnaesti osmanski sultan i deseti halifa. Sin Ahmeda I i sultanije Kosem.

Vladarski nadimci: Girit Fâtihi, Asabî, Şehit, Deli, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 8 godina, 181 dan.

Kratak opis sultanovanja: Započeo je rat protiv Mletačke republike, tzv. Kandijski rat (1644-1669), kako bi osvojio Krit. Tako je zauzeo Haniju (1645), Retimno (1646) i druge kritske gradove, te je početkom 1648. godine skoro cijeli Krit, osim Kandije i još nekoliko manjih utvrđenja, bio u osmanskim rukama. S druge strane, Mleci su mu uzeli dio Dalmacije: Zemunik, Novigrad, Obrovac, Karin, Nadin, Ostrovicu i Solin (1647); te Klis (1648). Janjičari su ga zbacili s vlasti i pogubili.

Mehmed IV (1648-1687), devetnaesti osmanski sultan i jedanaesti halifa. Sin Ibrahima i sultanije Turhan Hatidže (Turhan Hatice, c. 1627-1683).

Pjesnički pseudonim: Vefai.

Vladarski nadimci: Meḥmed-i râbi, Avcı, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 39 godina, 92 dana.

Kratak opis sultanovanja: Pobijedio je u Kandijskom ratu (1645-1669), zauzevši Kandiju (1669) i ostatak Krita. Izašao je kao pobjednik u još četiri rata: Pohodu na Erdelj (1660), kada je osvojio Varad (Veliki Varadin); Osmansko-habzburškom ratu (1663-1664), kada je uzeo Ujvar (Nove Zamki, jug. zap. Slovačka); Osmansko-poljskom ratu (1672-1676), kada je zauzeo Kamjanec-Podiljskij (1672) i Podoliju; Osmansko-ruskom ratu (1676-1681), kada je zaposjeo Čigirin. Gornja Ugarska (današnja Slovačka) je postala osmanska vazalna kneževina (1682). Vodio je Drugu opsadu Beča (1683), koja se završila katastrofalnim porazom. Sveta liga, sačinjena od Mletačke republike, Habzburga (Sveto Rimsko Carstvo i Španska imperija), Kraljevine Poljske i Ruske carevine, okomila se na Osmansku državu u Velikom bečkom ratu (1683-1699). Stavio je pod konačnu kontrolu u Bosni: Pećigrad (1653); Šturlić, Podzvizd, Vranograč i Cetingrad (1670). Zbacili su ga janjičari. Umro je 1693. godine prirodnom smrću.

Sulejman II (1687-1691), dvadeseti osmanski sultan i dvanaesti halifa. Sin Ibrahima i sultanije Salihe Dilašub (Saliha Dilaşub), poznata i kao Ašub (Aşub, c. 1627-1689).

Vladarski nadimci: Süleymân-i Sânî, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 3 godine, 226 dana.

Kratak opis sultanovanja: Zaustavio je naglo napredovanje Habzburga u Velikom bečkom ratu (1683-1699), povrativši Beograd (1690) i uspostavivši granicu na Dunavu i Savi. Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Ahmed II (1691-1695), dvadeset i prvi osmanski sultan i trinaesti halifa. Sin Ibrahima i sultanije Hatidže Muazzez (Hatice Muazzez, ?-1687).

Pjesnički pseudonim: Ahmed.

Vladarski nadimci: Ahmed-i Sânî, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 3 godine, 229 dana.

Kratak opis sultanovanja: Osmanski porazi u Velikom bečkom ratu (1683-1699) se se nastavili. Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Mustafa II (1695-1703), dvadeset i drugi osmanski sultan i četrnaesti halifa. Sin Mehmeda IV i sultanije Gulnuš, poznata i kao Emetullah Rabija Gulnuš (Emetullah Rabia Gülnuş, 1642-1715).

Pjesnički pseudonim: Ikbali.

Vladarski nadimci: Mustafâ-i Sânî, İkbâlî, lâkabı, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 8 godina, 197 dana.

Kratak opis sultanovanja: Povratio je neke izgubljene teritorije. Potpisao je Karlovački mir, čime je Veliki bečki rat (1683-1689) okončan pobjedom Svete lige. Habzburzi su dobili Ugarsku, Erdelj, Bačku, Slavoniju, Baniju, Liku i skoro cijeli Srem. Osmanlije su zadržale dio Srijema do Srem. Mitrovice i Banat. Mlečani su dobili dalmatinsko zaleđe i Moreju, Poljska Podoliju, Rusija Azov, a Crna Gora je postala osmanski vazal. Pobijedio je u Osmansko-safevijskom ratu (1697-1701). Janjičari su ga zbacili. Umro je iste 1703. godine od nepoznatog uzroka.

Ahmed III (1703-1730), dvadeset i treći osmanski sultan i petnaesti halifa. Sin Mehmeda IV i sultanije Gulnuš.

Pjesnički pseudonim: Nedžib.

Vladarski nadimci: Pâdişâhı, Ahmed-i Sâlis, Necib, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 27 godina, 40 dana.

Kratak opis sultanovanja: Pobijedio je u najmanje tri rata: Osmansko-ruskom ratu (1710-1711), kada je povratio Azov; Osmansko-mletačkom ratu (1714-1718), kada je povratio Moreju (tada je izgubio izvjesne posjede u dalmatinskom zaleđu), te Osmansko-perzijskom ratu (1726-1727), kada je povratio dijelove zapadnog Irana. Izgubio je u Osmansko-habzburškom ratu (1716-1718), kada su Habzburzi zauzeli Banat, osmanski dio Srema, sjevernu Srbiju i sjevernu Bosnu. Zauzeo je 1713. godine grad Hotin. Janjičari su ga zbacili. Umro je prirodnom smrću 1736. godine.

Mahmud I (1730-1754), dvadeset i četvrti osmanski sultan i šestnaesti halifa. Sin Mustafe II i sultanije Salihe (1680-1739).

Pjesnički pseudonim: Sebkati.

Vladarski nadimci: Mahmud-u Evvel, Sebkatî, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i

Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 24 godine, 72 dana.

Kratak opis sultanovanja: Izgubio je u najmanje tri rata: Osmansko-perzijskom ratu (1730-1735), kada je izgubio dijelove zapadnog Irana i sve kavkaske teritorije; Osmansko-španskom ratu (1732), kada je izgubio Oran i Mers el-Kebir u Alžiru; Osmansko-ruskom ratu (1735-1739), kada je izgubio Azov. Pobijedio je u najmanje dva rata: Osmansko-habzburškom ratu (1737-1739), kada je povratio sjeverni dio Srbije i sjeverni dio Bosne; Osmansko-perzijskom ratu (1743-1746), kada je povratio zapadnu Jermeniju i zapadnu Gruziju. Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Osman III (1754-1757), dvadeset i peti osmanski sultan i sedamnaesti halifa. Sin Mustafe II i sultanije Šehsuvar (Şehsuvar, c. 1682-1756).

Vladarski nadimci: Osmân-ı Sâlis, Sofu, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 2 godine, 321 dan.

Kratak opis sultanovanja: Nije bilo većih vojnih sukoba tokom njegove vladavine. Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Mustafa III (1757-1774), dvadesti i šesti osmanski sultan i osamnaesti halifa. Sin Ahmeda III i Mihrišah Kadune, poznata i kao Emina Mihrišah Kaduna (Emine Mihrişah Kadın, ?-1732).

Pjesnički pseudonim: Džihangir.

Vladarski nadimci: Mustafâ-i Sâlis, Cihangir, İlk Yenilikçi, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 16 godina, 83 dana.

Kratak opis sultanovanja: Pobijedio je u najmanje jednom ratu: Alžirsko-danskom ratu (1769-1772), kada su Danci morali platiti dobru sumu za slobodnu trgovinu Mediteranom. Izgubio je u najmanje jednom ratu: Osmansko-ruskom ratu (1768-1774), kada su Rusi zauzeli skoro sve osmanske teritorije u Ukrajini (sve teritorije između Dnjepra i Južnog Buga), uključujući i Krim, te Habzburzi dobili Bukovinu (sjev. zap. Moldavija). Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Abdulhamid I (1774-1789), dvadeset i sedmi osmanski sultan i devetnaesti halifa. Sin Ahmeda III i Šermi Kadune, poznata i kao Rabija Šermi Kaduna (Rabia Şermi Kadın, ?-c. 1732).

Vladarski nadimci: Abdü'l-Hâmîd-i Evvel, Islâhatçı, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 15 godina. 76 dana.

Kratak opis sultanovanja: Izgubio je najmanje jedan rat: Osmansko-perzijski rat (1775-1776), kada su Perzijanci okupirali Basru. Dobio je najmanje jedan rat: Osmansko-perzijski rat (1779), kada su Osmanlije vratile Basru. Dva rata su počela krajem njegove vladavine: Osmansko-ruski rat (1787-1792), te Osmansko-habzburški rat (Dubički rat, 1788-1791). Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Selim III (1789-1807), dvadeset i osmi osmanski sultan i dvadeseti halifa. Sin Mustafe III i sultanije Mihrišah (Mihrişah, c. 1745-1805).

Pjesnički pseudonim: Ilhami.

Vladarski nadimci: Selîm-î Sâlis, Bestekâr, İlhamî, Şehit, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 18 godina, 52 dana.

Kratak opis sultanovanja: Pokušao je reformisati Osmansku državu. Dva ranije započeta rata su završena osmanskim porazom: Osmansko-ruski rat (1787-1792), kada su Rusi okupirali Ozijski sandžak u Ukrajini; te Osmansko-habzburški rat (Dubički rat, 1788-1791), kada su Habzburzi zauzeli Oršovu u Rumuniji i nekoliko bosanskih pograničnih mjesta (Cetingrad, Drežnik, Srb i Lapac). Dobio je najmanje dva rata: Alžirska opsada Orana i Mers el-Kebira (1734-1792), kada su Osmanlije povratile dotična dva mjesta od Španije; Osmansko-francuski rat (Francuska kampanja u Egiptu i Šamu 1798-1801, Rusko-osmanska opsada Krfa 1798-1799), kada su Osmanlije i Rusi zajedno okupirali Jonska ostrva i formirali protektorat „Republiku sedam ostrva (1800-1807). Izgubio je još najmanje dva rata: Prvi berberski rat (1800-1805); Osmansko-saudijski rat (1801-1806), kada su Saudijci zauzeli Mekku i Medinu. Mehmedali-paša je preuzeo vlast u Egiptu (1803-1807). Time će Egipat narednih stotinjak godina Egipat će biti vazalna osmanska država. Počeo je Prvi srpski ustanak (1804). Još je nekoliko ratova započeto tokom njegove vladavine. Kraljevina Imereti je prestala biti osmanski vazal (1804). Janjičari su za zbacili, a sljedeće godine je i pogubljen.

Mustafa IV (1807-1808), dvadeset i deveti osmanski sultan i dvadeset i prvi halifa. Sin Abdulhamida I i sultanije Sineperver, poznata i kao Ajša Sineperver (Ayşe Sineperver, c. 1760-1828).

Vladarski nadimci: Mustafâ-i Rabi', Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 1 godina, 60 dana.

Kratak opis sultanovanja: Vladao je vrlo kratko. Janjičari su za zbacili, a ubrzo je i pogubljen.

Mahmud II (1808-1839), trideseti osmanski sultan i dvadeset i drugi halifa. Sin Abdulhamida I i sultanije Nakšidil (Nakşidil, 1761-1817).

Pjesnički pseudonim: Adli.

Vladarski nadimci: Mahmud-u Sânî, Mahmud-u Âdlî, İnkılâpçı, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 30 godina, 338 dana.

Kratak opis sultanovanja: Ukinuo je janjičare (1826-1830), te ih zamijenio modernom vojskom. Izgubio je najmanje 8 ratova: Osmansko-ruski rat (1806-1812), kada su Rusi uzeli Besarabiju (ist. Moldaviju); Drugi berberski rat (1815); Drugi srpski ustanak (1815-1817), kada je Srbija postala osmanska vazalna kneževina u granicama Smederevskog sandžaka; Osmansko-perzijski rat (1821-1823); Grčki rat za nezavisnost (1821-1832), kada su Grci dobili nezavisnu republiku, sastavljenu od Peloponeza, kontinentalne Grčke do Tesalije, Kiklada, Sporada i Saronskih ostrva; Rusko-osmanski rat (1828-1829); Osmansko-francuski rat (1830), kada su Francuzi okupirali Alžir (1830); Osmansko-egipatski rat (1831-1833), kada su Egipćani privremeno okupirali Šam. Kneževina Abhazija je prestala biti osmanski vazal (1810). Dobio je najmanje 8 ratova: Anglo-osmanski rat (1807-1809); Prvi srpski ustanak (1804-1813); Osmansko-saudijski rat (1811-1818), kada je Prva saudijska država uništena i Nedžd stavljen pod osmansku kontrolu; Tursko-sudanski rat (1820-1824), kada je Sudan došao pod osmansku egipatsku kontrolu; Bosanski ustanak (1831-1832); Albanski ustanci (1831-1839); Osmansko-saudijski rat (1836), kada je Druga saudijska država postala osmanski vazal, a Osmanlije zauzele Katar, Bahrein i Trucijalni Oman (danas UAE); Osmansko-crnogorski rat (1836). U njegovo doba je počeo Egipatsko-osmanski rat (1839-1841). Hatišerifom iz 1833. godine, dao je Srbiji još 6 nahija: Krajina (Timok), Crna Reka, Paraćin, Kruševac, Stari Vlah i Jadar (Podrinje). Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Abdulmedžid I (1839-1861), trideset i prvi osmanski sultan i dvadeset i treći halifa. Sin Mahmuda II i sultanije Bezmialem (c. 1807-1853).

Vladarski nadimci: 'Abdü’l-Mecîd-i evvel, Tanzimâtçı, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 21 godina, 359 dana.

Kratak opis sultanovanja: Izgubio je najmanje dva rata: Osmansko-crnogorski rat (1852-1853); Osmansko-crnogorski rat (1858), kada je Crna Gora dobila proširenje. Dobio je najmanje tri rata: Egipatsko-osmanski rat (1839-1841), kada su Osmanlije vratile Krit, Hidžaz i Šam, a potvrđeno da je Egipat osmanski vazal; Osmansko-etiopski rat (1832-1848); Krimski rat (1853-1856), kada je Južna Besarabija vraćena Moldaviji. Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Abdulaziz (1861-1876), trideset i drugi osmanski sultan i dvadeset i četvrti halifa. Sin Mahmuda II i sultanije Pertevnijal (Pertevniyal, c. 1812-1883).

Vladarski nadimci: Bahtsız, Şehit, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 14 godina, 340 dana.

Kratak opis sultanovanja: Dobio je najmanje dva rata: Osmansko-crnogorski rat (1861-1862); Kritski ustanak i Osmansko-grčki rat (1866-1869). Izgubio je najmanje jedan rat: Egipatsko-etiopski rat (1874-1876). Bahrein (1869) i Katar (1871) su stavljeni pod direktnu osmansku vlast. Konferencijom u Kanlidži (1862), svi muslimanski građani i osmanski vojnici, morali su da napuste preostalih šest osmanskih gradova i tvrđava u Srbiji do 1867. godine: Beograd, Kladovo, Smederevo, Šabac, Užice i Soko. Ministri su ga zbacili. Nađen je mrtav pet dana kasnije (samoubistvo ili ubistvo).

Murat V (1876), trideset i treći osmanski sultan i dvadeset i peti halifa. Sin Abdulmedžida I i sultanije Ševkefze (Şevkefza, 1820-1889).

Vladarski nadimci: Murâd-ı ẖâmis, Deli, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 93 dana.

Kratak opis sultanovanja: Vladao je kratko. Ratovi sa Srbijom i Crnom Gorom su počeli u njegovo doba. Zbačen je zbog psihičke nesposobnosti. Umro je 1904. godine prirodnom smrću.

Abdulhamid II (1876-1909), trideset i četvrti osmanski sultan i dvadeset i šesti halifa. Sin Abdulmedžida I i Tirimužgan Kadune (Tirimüjgan Kadın, 1819-1852).

Vladarski nadimci: Abdü'l Hamîd-i Sânî, Gazi, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 32 godine, 239 dana.

Kratak opis sultanovanja: Pokušao je da obnovi osmansku moć. Dobio je najmanje 5 ratova: Hercegovački ustanak (1875-1877); Osmansko-crnogorski rat (1879-1880), kada su Bošnjaci Plava i Gusinja porazili crnogorsku vojsku; Albanski ustanak (1880); Osmanski-grčki rat (1897), kada su Osmanlije povratile dio Tesalije; Ilindenski ustanak (1903). Izgubio je najmanje 7 ratova: Osmansko-crnogorski rat (1876-1878), kada je Crna Gora dobila gradove Nikšić, Kolašin, Spuž, Podgoricu, Žabljak i Bar, a 1880. godine i Ulcinj, umjesto Plava i Gusinja; Prvi osmansko-srpski rat (1876-1877); Drugi osmansko-srpski rat (1877-1878), kada je Srbila dobila četiri okruga Niš, Pirot, Toplica (Prokuplje) i Vranje (sa Leskovcem), kao i Mali Zvornik i Sakar; Osmansko-ruski rat (1877-1878), kojim je Rusija dobila oblasti Kars i Batum, Britanija dobila mandat da okupira Kipar, Austro-Ugarska dobila mandat da okupira Bosnu, formirana vazalna osmanska Kneževina Bugarska, dok su Srbija, Crna Gora i Rumunija dobile nezavisnost; Osmansko-francuski rat (1881), kada je Francuska okupirala Tunis; Anglo-egipatski rat (1882), kada je Britanija okupirala Egipat; Kritski ustanak i Osmansko-grčki rat (1897-1898), kada je formirana vazalna osmanska država Krit. Prozapadni mladoturci su 1908. godine izveli državni udar i ograničili sultansku vlast. Kao posljedice njihove revolucije: Austro-Ugarska je aneksirala Bosnu, Grčka Krit, a Bugarska proglasila nezavisnost. Sljedeće 1909. godine je zbačen s vlasti i stavljen u kućni pritvor. Umro je 1918. godine prirodnom smrću.

Mehmed V (1909-1918), trideset i peti osmanski sultan i dvadeset i sedmi halifa. Sin Abdulmedžida I i Guldžemal Kadune (Gülcemal Kadın, c. 1826-1851).

Vladarski nadimci: Meḥmed-i ẖâmis, Reşâd, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 9 godina, 67 dana.

Kratak opis sultanovanja: Za vrijeme njegove vladavine Osmanska država se skoro raspala. Poražen je u najmanje tri rata: Osmansko-italijanskom (1911-1912), kada su Italijani okupirali Libiju i Dodekaneze; Prvom balkanskom ratu (1912-1913), kada su Srbija, Crna Gora, Grčka i Bugarska zauzele skoro sve osmanske balkanske posjede, a Albanija dobila nezavisnost; Prvom svjetskom ratu (1914-1918), kada su Osmanlije, uprkos izvjesnim uspjesima na Sinajskom, Kavkaskom, Perzijskom frontu i Galipolju, na kraju izgubile sve teritorije u Aziji i Africi izvan Anadolije. Dobio je najmanje jedan rat: Drugi balkanski rat (1913), kada su Osmanlije povratile istočnu Trakiju na Balkanu. Vladao je sve do svoje prirodne smrti.

Mehmed VI (1918-1922), trideset i šesti osmanski sultan i dvadeset i osmi halifa. Sin Abdulmedžida I i Gulistu Kadune (Gülistü Kadın), odnosno Gulustu Kaduna (Gülüstü Kadın), odnosno Gulistu Hanuma (Gülistü Hanım), odnosno Gulustu Hanuma (Gülüstü Hanım, c. 1830-1861).

Vladarski nadimci: Meḥmed-i sâdis Vahîdüddîn, Sultan, Han, Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn, Kayser–i Rûm, Emîrü'l–mü'minîn.

Dužina vladavine: 4 godine, 120 dana.

Kratak opis sultanovanja: Posljednji osmanski sultan. Učestvovao je na strani Azerbejdžana u neriješenom Jermensko-azerbejdžanskom ratu (1918-1920). Istanbul su privremeno okupirale savezničke vojske (Britanija, Francuska, Italija i Grčka) u periodu 1918-1923. Britanci su raspustili osmanski parlament (1920) i natjerali sultana da potpiše Sporazum u Sevru (1920), kojim se, između ostalog, priznaju sve teritorije koje su Francuzi, Britanci i Italijani zauzeli van današnje Turske. Dalje, Istočna Trakija do pred Istanbul i oblast Izmira se pripajaju Grčkoj. Sjeveroistočni dio Turske aneksira Velika Jermenija. Dio istočne Turske je određen za nezavisni Kurdistan. Jugoistočni dio Anadolije se daje Francuskoj. Većina ostatka Turske se dijeli na zone uticaja. Područje oko Mramornog mora će biti demilitarizovana zona. Britanska zona uticaja se nalazi na krajnjem jugoistočnom dijelu Turske, na granici sa Irakom. Francuska zona uticaja obuhvata predloženi Kurdistan i dio Turske od Adane do Sivasa. Zona uticaja Italije obuhvata jugozapadnu Anadoliju, tačnije sva područja od ispod Burse do iza Konje i Antalije. Osmanska država smije ne smije imati više od 50 700 vojnika. Većina Turaka nije bila zadovoljna ovim sporazumom, tako da je general Kemal Ataturk poveo Turski rat za nezavisnost (1919-1923) protiv udruženih snaga: Grčke, Britanije, Francuske, Jermenije, Gruzije, mladoturske vlade u Istanbulu, te raznih pobunjenika (Pontskih Grka, Kurda, Asirijaca itd.). Ataturk je ukinuo sultanat 1. novembra 1922. godine, te je Mehmed VI otišao u egzil. Umro je u Sanremu, Italija, 1926. godine.

Abdulmedžid II (1922-1924), dvadeset i deveti osmanski halifa. Sin Abdulaziza I i Hajranidil Kadune (Hayranıdil Kadın, 1846-1895).

Vladarski nadimci: 'Abdü’l-Mecîd-i-sânî, Abdülmecid Efendi, Halîfe-i Müslimîn.

Dužina vladavine: 1 godina, 106 dana.

Kratak opis halifovanja: Zadnji osmanski halifa. Nacionalni turski parlament ga je postavio za halifu. Budući da je Ataturk pobijedio u Turskom ratu za nezavisnost, Turska je potpisala novi Sporazum u Lozani (1923), kojim je oblikovana moderna Turska. Republika je proglašena 29. oktobra 1923. godine. Gorespomenuti parlament je ukinuo hilafet 3. marta 1924. godine. Posljednji halifa je protjeran iz Turske, zajedno sa ostalim članovima osmanske vladarske porodice. Preminuo je u Parizu 1944. godine.

Sve u svemu, od 37 osmanskih vladara, samo 23-ica su umrla, dok su bili na vlasti. Među tom 23-icom, jedan je poginuo u borbi (Murat I), jedan je umro u zarobljeništvu (Bajazit I), a ostali 21 su umrli prirodnom smrću. Što se tiče onih 14, čija vladavina je prekinuta zbog nekog razloga, 8 su zbacili janjičari (Mustafa I, Osman II, Ibrahim, Mehmed IV, Mustafa II, Ahmed III, Selim III, Mustafa IV), 1 je abdicirao svojevoljno (Bajazit II), dok je 5 zbačeno nakon ukidanja janjičara (Abdulaziz, Murat V, Abdulhamid II, Mehmed V i Abdulmedžid II).

Jusuf Džafić, 21-26.12.2023. g., Tuzla, Sarajevo