Poslije 23 godine da ponovo o ovom govorim!?
Prevodeći dijelove Ihja' ulumi-d-dina, Tajne namaza i posta, imao sam potrebu i da se osvrnem na neka pitanja koja dolaze uz namaz, a koja neki ljudi uporno pokušavaju okarakterisati kao bid'at ili novotariju, jer eto "nema uporišta u Sunnetu".
Tada jedino nisam ništa spomenuo o učenju sure Kul huvallahu 3x između ezana i ikameta, a potom i Fatihe, pa ću to sada učiniti!
Kod nas se, preuzeto od Osmanlija, između ezana i ikameta ORGANIZOVANO KO HOĆE uči sura Kul huvallahu, a potom i Fatiha.
Da! To nije bilo u prvim stoljećima poslije Muhammeda, alejhisselam.
VAŽNO JE KAZATI da:
Osim kod akšam namaza postoje pritvrđeni sunneti koji se klanjaju prije farza, pa ih treba redovno klanjati.
Muhammed, alejhisselam, je kazao da se dova između ezana i ikameta ne odbija.
Osim ove dvije napomene kojima se podstiče na kvalitetno ispunjavanje vremena i iščekivanja namaza poslije ezana do ikameta, koliko je meni poznato, ne postoji niti jedan oblik zikra ili dove koji bi se mogli ili trebali učiti u ovom vremenu.
Dakle, Poslanik, alejhiselam, je to prepustio ljudima da uče što hoće od Kur’ana, zikra ili namaz, ali pored pritvrđenih sunneta.
Sura Kul huvallahu ima posebnu vrijednost, shodno hadisima Muhammeda, alejhisselam. Kod Osmanlija neko je nadošao na ideju kako i čime da zaokupi pažnju ljudi dok iščekuju uspostavljanje džemata za klanjanje namaza, pa je uveo učenje sure koja po hadisu ima vrijednost trećine Kur’ana i učenje sure Fatihe koja je prema hadisu najbolja dova!
Zbog toga, bez obzira što u ranijoj literaturi, meni dostupnoj, nema ništa o ovom postupku, smatram da je lijepo ovo učiti, bolje nego li šutiti, a posebno pričati o nečem što može čekati završetak namaza!
Naravno, nije ovo jedino pitanje koje sam Muhammed, alejhisselam, nije definisao svojim sljedbenicima, nego je ono plod razmišljanja kasnijih sljedbenika!
A ovo što slijedi dio je iz knjige Tajne namaza i posta, prevod dijelova Ihja' ulum-d-dina, čije je prvo izdanje bilo 2000.godine, potom je štaampan uz Teobu-pokajanje 2005.godine, te 2010.godine ponovo samostalno.
Dodatak(1)
Učenje dove u džematu, poslije cijelog namaza (sa sunnetom, farzom, sunsunnetom i vitre namazom), dizanje ruku kod učenja dove, te korištenje tespiha, pitanja su o kojima se često kod nas raspravlja i oko kojih se provlače određene sumnje u vezi njihove utemeljenosti na Sunnetu. Nadam se da ću barem malo, u onom što slijedi, rasvijetliti ova pitanja.
Učenje dove u džematu, tj. da neko (imam) uči dovu, a ostali da aminaju (izgovaraju “Amin”. Muhammed a.s. je kazao:
ما اجتمع ملء فيدعوا بعضهم و يأمن بعض إلا أجابهم الله.
“Neće se sastati skupina, pa neko od njih uči dovu, a ostali aminaju - izgovaraju “Amin”, a da im Allah neće uslišati dovu.”
Ovaj hadis bilježi Imam Hakim u Mustedreku. U senedu hadisa nalazi se Ibn Luhej’a, a on je saduk, i hadis je hasen. Prema tome, na osnovu ovog hadisa učenje dove u džematu, za imamom, ima svoju utemeljenost u Sunnetu.
Dova se može učiti poslije svakog namaza, ne samo poslije farz namaza ili poslije cijelog namaza. Prenosi Sa’d da je Muhammed a.s. uči sljedeću dovu poslije svakog namaza:
اللهم إني أعوذ بك من الجبن، و أعوذ بك من البخل، و أعوذ بك من أرذل العمر، و أعوذ بك من فتنة الدنيا و عذاب القبر
„Allahumme inni e’uzu bike minel džubni, ve e’uzu bike minel buhli, ve e’uzu bike min erzelil ‘umuri, ve e’uzu bike min fitnetid-dunja ve azabil kabri.”
Shodno ovom hadisu Imam Tirmizi je naslovio poglavlje o “Poslanikovoj dovi i traženju utočišta poslije svakog (ili cijelog) namaza”.(a) Također, mnogi drugi hadisi ukazuju da je lijepo i poželjno učiti dove poslije svakog namaza, kao što su hadisi od Mu’aza ibn Džebela, Ebu Bekreta, Zejda ibn Erkama, Suhajba r.a. i drugih. (b) Ove hadise bilježe: Imami Ebu Davud (c), Tirmizi (d), Nesa’i (e), Hakim i dr.
Dizanje ruku kod učenja dove i potiranje lica njima poslije završetka dove; Prenosi hazreti omer r.a. da: Poslanik s.a.v.s. kada bi podigao ruke kod (učenja) dove, ne bi ih spustio dok ne bi s njima potrao lice.” Rekao je Allahov Poslanik s.a.v.s.: “Zaista je vaš Gospodar Plemenit i Stidan, stidi se od Svoga roba, kada Mu podigne da mu ih vrati prazne.” (f)
A što se tiče korištenja i učenja tespiha, nema dileme da se on može, a i lijepo je, učiti (ga) poslije svakog namaza. Prenosi Ebu Hurejre r.a. da je Poslanik s.a.v.s. rekao: “Ko poslije svakog namaza izgovori 33 puta “subhanallah”, i 33 puta “el-hamdu lillahi”, i 33 puta “Allahu Ekber” – to je tačno devedeset devet, i upotpuni stoti put (izgovarajući): “la ilahe illallahu vahdehu la šerike lehu, lehul mulku ve lehul hamdu ve huve ala kulli šej’in kadir” – bit će mu oprošteni grijesi makar ih bilo kao morske pjene.” (g)
A što se tiče korištenja tespiha (s bobcima) kod učenja istog, prenosi se od Sa’da ibn Ebi Vekkasa r.a. da je on ušao sa Poslanikom s.a.v.s. kod jedne žene, u čijim su rukama bile sjemenke od hurmi, ili je kazao da su bili kamenčići, sa kojima je činila ili učila tespih. Poslanik s.a.v.s. joj je rekao:
“Hoćeš li da ti kažem šta ti je lakše od ovoga ili bolje?” “Subhanallah” onoliko koliko je čega stvorio na nebesima, “subhanallah”, onoliko koliko je čega stvorio na Zemlji, “subhanallah”, onoliko koliko je čega između njih, “subhanallah” onoliko koliko je on čega stvorio, “Allahu Ekber” isto toliko, tako, i “el-hamdu lillahi” isto toliko, tako, “vela havle vela kuvvete illa billahi” isto toliko, tako.” (h)
(1) Ovaj dodatak predstavlja pojašnjenje prevodioca nekih pitanja, vezanih za namaz, koja su posljednjih godina pojedinci zloupotrebljavali i preko njih unosili pometnju u naše džemate.
(a) Pogledaj: Sunen od Tirmizije, hadis broj 3567, 5/525.
(b) Fethul-Bari 11 dio, str.136, poglavlje o “dovi poslije namaza”.
(c) Sunen od Ebu Davuda 2/84 i 87,88, hadis broj 1508 i 1522.
(d) Sunen od Tirmizije, hadis broj 3481 i 3484, 5 dio, str. 484 i 486.
(e) Sunen Nesa’i, 3 dio, str.74.
(f) Sunen od Ebu Davuda, hadis broj 1488, 2/79, Sunen od Tirmizije, hadis broj 3556, 5 dio, str.520, kaže Tirmizi da je ovaj hadis hasenun-garibun.
(g) Bilježi ga Imami Muslim u Sahihu, 2 knjiga, 5 dio, str.89-95.
(h) Sunen od Tirmizije, hadis broj 3568, 5 dio, str. 525.
Nazif ef. Garib